Miejsca Zabłocia
Zabłocie Spots
Radio Unitra-Diora
a Unitra-Telpod
PL
Jubilat, Adam, Ludwik, Dominik, Ślązak, Beskid, Giewont, Atena… Kultowe nazwy serii UNITRA - radioodbiorników Diora, fabryki należącej do Zjednoczenia Przemysłu Elektronicznego, podobnie jak wiele innych zakładów elektrotechnicznych w czasach PRL. Obok Unitry-Diory (1945-2006, Dzierżoniów, Dolny Śląsk) był także krakowski Unitra-Telpod (1946-2002), początkowo jako „Państwowe Zakłady Radiotechniczne” (1946) a potem Zakłady Wytwórcze Podzespołów Telekomunikacyjnych (1948). Zakłady produkowały szeroki asortyment części radiowych (potencjometry, przełączniki), elementy radiotechniczne (sznury słuchawkowe i słuchawki, gałki, wtyczki, zaciski, kryształki do odbiorników detektorowych) i sprzęt elektrotechniczny (gniazda bezpiecznikowe, stabilizatory, lutownice). Fabryka mieściła się wówczas w halach przy ul. Lipowej 4 na Zabłociu w dawanej Fabryce O. Schindlera Emalii.
W 1961 roku dołączono do nazwy firmy TELPOD. W 1971 roku zmieniono ją na „Krakowskie Zakłady Elektroniczne Telpod”. Kolejne zmiany nazwy nastąpiły w 1973 roku, gdy „Telpod” wszedł w skład zjednoczenia „UNITRA”.
Zakłady rozwijały się dynamicznie, zajmowano kolejne budynki, budowano nowe, powstała osobna komórka naukowo-badawcza „Zakład Doświadczalny Elektronicznych Urządzeń i Podzespołów”(1967), kompleks budynków z halami (1974) przy ul. Romanowicza 2 (najbardziej znane na Zabłociu i potocznie nazywane Telpodem w latach 2000), budynek Wydziału Mikroukładów Hybrydowych Grubowarstwowych (1973) przy ul. Lipowej 4e, zwany potocznie „żyletką”. Powstał także Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Mikroelektroniki Hybrydowej i Rezystorów przy ul. Zabłocie 39. Był to znaczny obszar Zabłocia między ulicami: Przemysłową, Ślusarską, Lipową, Romanowicza, które łączyła charakterystyczna „przełączka” na ulicą.
W nowych halach wyspecjalizowano się w produkcji kondensatorów, rezystorów, potencjometrów, prostowników. Produkowano układy i elementy półprzewodnikowe, mikroukłady hybrydowe. A później także maszyny i urządzenia technologiczne i aparaturę kontrolno-pomiarową. W tamtych latach większość urządzeń elektrotechnicznych w Polsce posiadała części wyprodukowane w krakowskim Telpodzie. Duża część produkcji była także eksportowana zarówno do krajów RWPG (ówczesny ZSRR, Bułgaria, Rumunia, Węgry) oraz do odbiorców dewizowych (Belgia, Francja, NRF, Indie, Pakistan, Turcja).
W 1974 roku pracowało w Telpodzie 3770 pracowników, były to w większości kobiety, zatrudniane w halach produkcyjnych. Wartość produkcji sięgała 930mln złotych.
Pod koniec lat 70 i na początku 80 nastąpił kryzys gospodarczy, przeinwestowanie przemysłu, podwyżki cen, ograniczano kolejne swobody obywatelskie, co doprowadziło do serii strajków w całym kraju, tłumionych brutalnie przez ówczesną milicję i wojsko. Wtedy powstał Niezależny Samorządowy Związek Zawodowy „Solidarność”, który miał licznych członków także w Telpodzie. W grudniu 1981 roku wprowadzono stan wojenny. Większość dużych zakładów produkcyjnych, w tym Telpod, rozpoczęło strajki protestacyjne, które były dotkliwie tłumione przez wojsko.
Anegdota: Bocznice kolejowe ładowni Kraków-Wisła były wykorzystywane po wojnie także przez zakłady przemysłowe na Zabłociu. W trakcie strajków protestacyjnych w Telpodzie podjechał wagon do rozładunku od ul. Ślusarskiej, jednak pracownik, będący na zmianie był tym zaskoczony, bo nie otrzymał żadnej informacji o nowym rozładunku i nie otworzył bramy. Okazało się, że w wagonie było ukryte wojsko do pacyfikacji strajkujących.
Stan wojenny całkowicie zablokował możliwości bytowe i rozwojowe Polski. Wprowadzono embargo na import polskich towarów, co doprowadziło do braku możliwości spłaty kredytów na zakupione maszyny, licencje, brakowało części zamiennych do wszelkich urządzeń, rosło zadłużenie banków.
Po upadku komunizmu w Polsce w1989 roku i wprowadzeniu gospodarki wolnorynkowej większość „państwowych molochów” nie była w stanie utrzymać swojej produkcji i pozycji, pomimo licznych prób restrukturyzacji i szukaniu rozwiązań w nowej sytuacji polityczno-gospodarczej. Telpod walczył do końca, zorganizowano akcję strajkową, ale w 1993 roku ogłoszono upadłość. Uruchomiono plan naprawczy, ograniczono produkcję do trzech grup asortymentu (rezystorów, potencjometrów i mikroukładów), równocześnie zaniechano badań i asortyment stawał się przestarzały, brakowało krajowych surowców a ich import był droższy, zmieniły się także możliwości eksportu przez niekorzystny kurs walut. Ostatecznie w 1998 roku rozpoczęła się prywatyzacja firmy przez KCI S.A. (aktualnie grupa Gremi International Grzegorza Hajdarowicza) Produkcja Telpodu została przeniesiona do tzw. żyletki, budynku na ul. Lipowa 4e a pozostałe budynki zostały wynajmowane innym podmiotom przez KCI.
Telpod nabyła grupa kapitałowa „Krak-Old” (powstała jako samodzielny oddział produkcji rezystorów Telpod w Szczucinie oraz zakupiła wcześniej od Telpodu Wydział Produkcji Kondensatorów). We wrześniu 2014 roku Telpod przeniósł siedzibę do fabryki w Skawinie na ul. Piłsudskiego 63A. Produkcja potencjometrów i rezystorów trwa do dzisiaj.
W 1961 roku dołączono do nazwy firmy TELPOD. W 1971 roku zmieniono ją na „Krakowskie Zakłady Elektroniczne Telpod”. Kolejne zmiany nazwy nastąpiły w 1973 roku, gdy „Telpod” wszedł w skład zjednoczenia „UNITRA”.
Zakłady rozwijały się dynamicznie, zajmowano kolejne budynki, budowano nowe, powstała osobna komórka naukowo-badawcza „Zakład Doświadczalny Elektronicznych Urządzeń i Podzespołów”(1967), kompleks budynków z halami (1974) przy ul. Romanowicza 2 (najbardziej znane na Zabłociu i potocznie nazywane Telpodem w latach 2000), budynek Wydziału Mikroukładów Hybrydowych Grubowarstwowych (1973) przy ul. Lipowej 4e, zwany potocznie „żyletką”. Powstał także Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Mikroelektroniki Hybrydowej i Rezystorów przy ul. Zabłocie 39. Był to znaczny obszar Zabłocia między ulicami: Przemysłową, Ślusarską, Lipową, Romanowicza, które łączyła charakterystyczna „przełączka” na ulicą.
W nowych halach wyspecjalizowano się w produkcji kondensatorów, rezystorów, potencjometrów, prostowników. Produkowano układy i elementy półprzewodnikowe, mikroukłady hybrydowe. A później także maszyny i urządzenia technologiczne i aparaturę kontrolno-pomiarową. W tamtych latach większość urządzeń elektrotechnicznych w Polsce posiadała części wyprodukowane w krakowskim Telpodzie. Duża część produkcji była także eksportowana zarówno do krajów RWPG (ówczesny ZSRR, Bułgaria, Rumunia, Węgry) oraz do odbiorców dewizowych (Belgia, Francja, NRF, Indie, Pakistan, Turcja).
W 1974 roku pracowało w Telpodzie 3770 pracowników, były to w większości kobiety, zatrudniane w halach produkcyjnych. Wartość produkcji sięgała 930mln złotych.
Pod koniec lat 70 i na początku 80 nastąpił kryzys gospodarczy, przeinwestowanie przemysłu, podwyżki cen, ograniczano kolejne swobody obywatelskie, co doprowadziło do serii strajków w całym kraju, tłumionych brutalnie przez ówczesną milicję i wojsko. Wtedy powstał Niezależny Samorządowy Związek Zawodowy „Solidarność”, który miał licznych członków także w Telpodzie. W grudniu 1981 roku wprowadzono stan wojenny. Większość dużych zakładów produkcyjnych, w tym Telpod, rozpoczęło strajki protestacyjne, które były dotkliwie tłumione przez wojsko.
Anegdota: Bocznice kolejowe ładowni Kraków-Wisła były wykorzystywane po wojnie także przez zakłady przemysłowe na Zabłociu. W trakcie strajków protestacyjnych w Telpodzie podjechał wagon do rozładunku od ul. Ślusarskiej, jednak pracownik, będący na zmianie był tym zaskoczony, bo nie otrzymał żadnej informacji o nowym rozładunku i nie otworzył bramy. Okazało się, że w wagonie było ukryte wojsko do pacyfikacji strajkujących.
Stan wojenny całkowicie zablokował możliwości bytowe i rozwojowe Polski. Wprowadzono embargo na import polskich towarów, co doprowadziło do braku możliwości spłaty kredytów na zakupione maszyny, licencje, brakowało części zamiennych do wszelkich urządzeń, rosło zadłużenie banków.
Po upadku komunizmu w Polsce w1989 roku i wprowadzeniu gospodarki wolnorynkowej większość „państwowych molochów” nie była w stanie utrzymać swojej produkcji i pozycji, pomimo licznych prób restrukturyzacji i szukaniu rozwiązań w nowej sytuacji polityczno-gospodarczej. Telpod walczył do końca, zorganizowano akcję strajkową, ale w 1993 roku ogłoszono upadłość. Uruchomiono plan naprawczy, ograniczono produkcję do trzech grup asortymentu (rezystorów, potencjometrów i mikroukładów), równocześnie zaniechano badań i asortyment stawał się przestarzały, brakowało krajowych surowców a ich import był droższy, zmieniły się także możliwości eksportu przez niekorzystny kurs walut. Ostatecznie w 1998 roku rozpoczęła się prywatyzacja firmy przez KCI S.A. (aktualnie grupa Gremi International Grzegorza Hajdarowicza) Produkcja Telpodu została przeniesiona do tzw. żyletki, budynku na ul. Lipowa 4e a pozostałe budynki zostały wynajmowane innym podmiotom przez KCI.
Telpod nabyła grupa kapitałowa „Krak-Old” (powstała jako samodzielny oddział produkcji rezystorów Telpod w Szczucinie oraz zakupiła wcześniej od Telpodu Wydział Produkcji Kondensatorów). We wrześniu 2014 roku Telpod przeniósł siedzibę do fabryki w Skawinie na ul. Piłsudskiego 63A. Produkcja potencjometrów i rezystorów trwa do dzisiaj.
EN
Jubilat, Adam, Ludwik, Dominik, Ślązak, Beskid, Giewont, Atena… The iconic names of the UNITRA series – Diora radio receivers, a factory belonging to the Union of the Electronic Industry, like many other electrical engineering plants during the PRL (Polish People's Republic) era. Alongside Unitra-Diora (1945-2006, Dzierżoniów, Lower Silesia), there was also Kraków-based Unitra-Telpod (1946-2002), initially as the "State Radio Engineering Works" (1946) and later the Telecommunication Components Manufacturing Plant (1948). The fabric produced a wide range of radio parts (potentiometers, switches), radio components (earphone cords and headphones, knobs, plugs, terminals, crystals for detector receivers), and electrical equipment (fuse sockets, voltage regulators, soldering irons). At that time, the factory was located in halls at ul. Lipowa 4 in Zabłocie in the former O. Schindler Enamel Factory.
In 1961, TELPOD was added to the company name. In 1971, it was changed to "Krakowskie Zakłady Elektroniczne Telpod." Further name changes occurred in 1973, when "Telpod" became part of the "UNITRA" confederation.
The factory developed dynamically, occupying new buildings and constructing new ones. A separate research unit, "Experimental Plant of Electronic Devices and Components," was established in 1967. A complex of buildings with halls was established in 1974 at 2 Romanowicza Street (the most famous in Zabłocie and colloquially referred to as Telpod in the 2000s), and the building of the Department of Thick-Film Hybrid Microcircuits (1973) at 4e Lipowa Street, colloquially known as "Razor Blade." Research and Development Center for Hybrid Microelectronics and Resistors was also established at 4e Lipowa Street. Zabłocie 39. It was a large area of Zabłocie between the streets: Przemysłowa, Ślusarska, Lipowa, Romanowicza, which were connected by a characteristic "switch" to the street.
The new halls specialized in the production of capacitors, resistors, potentiometers, and rectifiers. They produced semiconductor circuits and components, hybrid microcircuits, and later also machines and technological equipment, as well as control and measurement equipment. At that time, most electrical equipment in Poland had components manufactured at Telpod in Krakow. A significant portion of production was also exported to both Comecon countries (then the USSR, Bulgaria, Romania, Hungary) and foreign currency recipients (Belgium, France, the German Federal Republic, India, Pakistan, Turkey).
The late 1970s and early 1980s saw an economic crisis, industrial overinvestment, price increases, and further restrictions on civil liberties, leading to a series of strikes across the country, brutally suppressed by the militia and military. It was then that Independent Local Government Trade Union "Solidarity" was formed, which also had numerous members in Telpod. In December 1981, martial law was imposed. Most large manufacturing plants, including Telpod, launched protest strikes, which were harshly repressed by the military.
Anecdote: The railway sidings of the Kraków-Wisła cargo bay were also used by industrial plants in Zabłocie after the war. During the protest strikes at Telpod, a wagon arrived to unload from Ślusarska Street, but the employee on shift was surprised, having received no information about the new unloading and failing to open the gate. It turned out that the wagon was carrying troops of ZOMO to pacyfy the strikers.
Martial law completely disrupted Poland's economic and development opportunities. An embargo on the import of Polish goods was imposed, leading to the inability to repay loans for purchased machinery and licenses. Spare parts for all equipment were in short supply, and bank debts were mounting.
After the fall of communism in Poland in 1989 and the introduction of a free market economy, most of the "state-owned behemoths" were unable to maintain their production and position, despite numerous restructuring attempts and efforts to find solutions to the new political and economic situation. Telpod fought to the end, organizing a strike, but in 1993 it was declared bankrupt. A recovery plan was launched, limiting production to three product groups (resistors, potentiometers, and microcircuits). At the same time, research was abandoned, and the product range became obsolete. Domestic raw materials were in short supply, and imports were more expensive. Unfavorable exchange rates also affected export opportunities. Ultimately, in 1998, the company was privatized by KCI S.A. (currently Grzegorz Hajdarowicz's Gremi International Group).
Telpod production was moved to the so-called "razor blade" building at 4e Lipowa Street, while KCI leased the remaining buildings to other entities. Telpod was acquired by "Krak-Old" capital group (established as an independent Telpod resistor production division in Szczucin, having previously purchased the Capacitor Production Department from Telpod). In September 2014, Telpod moved its headquarters to a factory in Skawina at 63A Piłsudskiego Street. Production of potentiometers and resistors continues to this day.
In 1961, TELPOD was added to the company name. In 1971, it was changed to "Krakowskie Zakłady Elektroniczne Telpod." Further name changes occurred in 1973, when "Telpod" became part of the "UNITRA" confederation.
The factory developed dynamically, occupying new buildings and constructing new ones. A separate research unit, "Experimental Plant of Electronic Devices and Components," was established in 1967. A complex of buildings with halls was established in 1974 at 2 Romanowicza Street (the most famous in Zabłocie and colloquially referred to as Telpod in the 2000s), and the building of the Department of Thick-Film Hybrid Microcircuits (1973) at 4e Lipowa Street, colloquially known as "Razor Blade." Research and Development Center for Hybrid Microelectronics and Resistors was also established at 4e Lipowa Street. Zabłocie 39. It was a large area of Zabłocie between the streets: Przemysłowa, Ślusarska, Lipowa, Romanowicza, which were connected by a characteristic "switch" to the street.
The new halls specialized in the production of capacitors, resistors, potentiometers, and rectifiers. They produced semiconductor circuits and components, hybrid microcircuits, and later also machines and technological equipment, as well as control and measurement equipment. At that time, most electrical equipment in Poland had components manufactured at Telpod in Krakow. A significant portion of production was also exported to both Comecon countries (then the USSR, Bulgaria, Romania, Hungary) and foreign currency recipients (Belgium, France, the German Federal Republic, India, Pakistan, Turkey).
The late 1970s and early 1980s saw an economic crisis, industrial overinvestment, price increases, and further restrictions on civil liberties, leading to a series of strikes across the country, brutally suppressed by the militia and military. It was then that Independent Local Government Trade Union "Solidarity" was formed, which also had numerous members in Telpod. In December 1981, martial law was imposed. Most large manufacturing plants, including Telpod, launched protest strikes, which were harshly repressed by the military.
Anecdote: The railway sidings of the Kraków-Wisła cargo bay were also used by industrial plants in Zabłocie after the war. During the protest strikes at Telpod, a wagon arrived to unload from Ślusarska Street, but the employee on shift was surprised, having received no information about the new unloading and failing to open the gate. It turned out that the wagon was carrying troops of ZOMO to pacyfy the strikers.
Martial law completely disrupted Poland's economic and development opportunities. An embargo on the import of Polish goods was imposed, leading to the inability to repay loans for purchased machinery and licenses. Spare parts for all equipment were in short supply, and bank debts were mounting.
After the fall of communism in Poland in 1989 and the introduction of a free market economy, most of the "state-owned behemoths" were unable to maintain their production and position, despite numerous restructuring attempts and efforts to find solutions to the new political and economic situation. Telpod fought to the end, organizing a strike, but in 1993 it was declared bankrupt. A recovery plan was launched, limiting production to three product groups (resistors, potentiometers, and microcircuits). At the same time, research was abandoned, and the product range became obsolete. Domestic raw materials were in short supply, and imports were more expensive. Unfavorable exchange rates also affected export opportunities. Ultimately, in 1998, the company was privatized by KCI S.A. (currently Grzegorz Hajdarowicz's Gremi International Group).
Telpod production was moved to the so-called "razor blade" building at 4e Lipowa Street, while KCI leased the remaining buildings to other entities. Telpod was acquired by "Krak-Old" capital group (established as an independent Telpod resistor production division in Szczucin, having previously purchased the Capacitor Production Department from Telpod). In September 2014, Telpod moved its headquarters to a factory in Skawina at 63A Piłsudskiego Street. Production of potentiometers and resistors continues to this day.
Radio Unitra-Diora „Atena”
Widok na d.Telpod przy ul. Romanowicza 2 lub 4, 2018
Unitra-Diora ‘Atena’ radio
View of the former Telpod building at 2 or 4 Romanowicza Street, 2018
01.AUSCHWITZ WIELICZKA02.Diamante Plaza03.Krakowska Huta Szkła04.KS Podgórze05.Liberator06.Spielberg
i fabryka Rekord07.Lofty w młynie „Ziarno"08.MOCAK09.Most Kotlarski10.Pani Walewska,
Greta Grabo i Miraculum11.Park Stacja Wisła12.Pischinger i Spółka13.Radio Unitra-Diora
a Unitra-Telpod14.Kazimierski / Podgórski
Skład Solny15.Willa Góreckiego
i fabryka Rekord07.Lofty w młynie „Ziarno"08.MOCAK09.Most Kotlarski10.Pani Walewska,
Greta Grabo i Miraculum11.Park Stacja Wisła12.Pischinger i Spółka13.Radio Unitra-Diora
a Unitra-Telpod14.Kazimierski / Podgórski
Skład Solny15.Willa Góreckiego