Miejsca Zabłocia
Zabłocie Spots
5

Liberator

Zdjęcie samolotu Liberator B-24 (U.S. Air Force)
Obelisk na Bulwarze Lotników Alianckich, 2024
Zdjęcie samolotu Liberator B-24 (U.S. Air Force)
Tablica pamiątkowa Unitry-Telpod, 2025
Mural „Liberator” przy ul.Dąbrowskiego, obecnie przeniesiony na ul.Hetmańską, 2024
Mural „Liberator z Zabłocia” na rogu ulic Zabłocie i Ślusarskiej, 2025

PL

Aliancki bombowiec B-24 Liberator KG933 „P” z 178 Dywizjonu RAF rozbił się na Zabłociu w 1944 r. podczas powrotu z tzw. zrzutów pod Warszawą. Samolot został zaatakowany pod Krakowem przez nocny myśliwiec Luftwaffe z 16 na 17 sierpnia i rozpadł się pomiędzy Grzegórzkami a Zabłociem, zestrzelony ostatecznie przez niemiecką artylerię ze wzgórza Lasoty (Podgórze).

Fragmenty rozpadającego się w powietrzu samolotu spadały po obu brzegach Wisły na wysokości Rzeźni Miejskiej na Grzegórzkach oraz na terenie podobozu Fabryki Schindlera (DEF) przy ul. Lipowej i w okolicy nasypu kolejowego przy ul. Dekerta.

W katastrofie bombowca zginęli: pilot i dowódca kpt. William D. Wright (RAF), nawigator kpt. John P. Liversidge (RAAF) strzelec pokładowy (prawdopodobnie tylnej wieży) st. sierż. John D. Clarke (RAF), w przypadku mechanika sierż. L. J. Blunt (RAF) i strzelca sierż. F. W. Helme (RAF) los nie jest znany. Natomiast radiotelegrafista kpt. Allan Hunter Hammet (Royal Australian Air Force) wyskoczył ze spadochronem w rejonie Proszowic, został odnaleziony przez oddział AK a po wojnie wrócił do swojego kraju. Losy pozostałych lotników z ośmioosobowej załogi są nieznane.

W 1986 r. na ścianie d. Fabryki Schindlera przy ul. Lipowej 4 wmurowana została tablica upamiętniająca poległych lotników (ówczesne zakłady „Unitra -Telpod” z inicjatywy Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa). Fragmentowi wiślanych bulwarów nadano imię Bulwaru Lotników Alianckich (2014) oraz postawiono głaz z tablicą upamiętniającą nazwiska poległych lotników. Na ścianie budynku przy ul. Dąbrowskiego namalowany został mural przedstawiający Liberatora z Zabłocia, obecnie przeniesiony na ul. Hetmańską. Drugi mural powstał na elewacji budynku na rogu ulic Zabłocie i Ślusarskiej jako część projektu „101 murali w Krakowie”.

Zestrzelony „wyzwoliciel” był typem ciężkiego czterosilnikowego bombowca dalekiego zasięgu Consolidated B-24 Liberator, produkowanego przez amerykański koncern Consolidated Aircraft. Projekt konstruktora lotniczego Isaaca Machlina Laddona stał się podstawowym strategicznym bombowcem w czasie II wojny światowej, produkowany w licznych wersjach (np. transportowej). B-24 mógł przenosić do 3 600 kg bomb w wewnętrznym luku bombowym, osiągał duże zasięgi i prędkość dzięki odpowiedniej konstrukcji skrzydeł, tzw. Davis wings.

EN

An Allied B-24 Liberator KG933 ‘P’ bomber from RAF Squadron 178 crashed in Zabłocie in 1944 while returning from airdrops near Warsaw. The aircraft was attacked near Krakow by a Luftwaffe night fighter on the night of 16-17 August and broke up between Grzegórzki and Zabłocie, finally being shot down by German artillery from Lasota Hill (Podgórze).

Fragments of the plane, which broke up in the air, fell on both banks of the Vistula River near Municipal Slaughterhouse in Grzegórzki and on the grounds of Schindler's Factory (DEF) subcamp on Lipowa Street and in the vicinity of the railway embankment on Dekerta Street.

The following people were killed in the bomber crash: pilot and commander Captain William D. Wright (RAF), navigator Captain John P. Liversidge (RAAF), the gunner (probably in the rear turret) Sgt. John D. Clarke (RAF), while the fate of the mechanic Sgt. L. J. Blunt (RAF) and the gunner Sgt. F. W. Helme (RAF) is unknown. However, radio operator Captain Allan Hunter Hammet (Royal Australian Air Force) parachuted into Proszowice area, was found by a Home Army unit and returned to his country after the war. The fate of the other airmen from the eight-man crew is unknown.

In 1986, a plaque commemorating fallen airmen was placed on the wall of the former Schindler Factory at 4 Lipowa Street (then ‘Unitra-Telpod’ plant, on the initiative of the Krakow Aviation Seniors Club). A section of the Wsiła boulevards was named Alliance Airmen Boulevard (2014) and a boulder with a plaque commemorating names of the fallen airmen was erected. A mural depicting Liberator from Zabłocie was painted on the wall of a building at Dąbrowskiego Street, now moved to Hetmańska Street. A second mural was created on the façade of a building at the corner of Zabłocie and Ślusarska Streets as part of the ‘101 Murals in Krakow’ project.

The downed ‘Liberator’ was a type of heavy four-engine long-range bomber, Consolidated B-24 Liberator, manufactured by American company Consolidated Aircraft. Designed by aeronautical engineer Isaac Machlin Laddon, it became the primary strategic bomber during World War II and was produced in numerous versions (e.g. transport). The B-24 could carry up to 3,600 kg of bombs in its internal bomb bay and achieved long ranges and high speeds thanks to the design of its wings, known as Davis wings.
HistoriaHistory
KontaktContact

Zdjęcie samolotu Liberator B-24 (U.S. Air Force)

Obelisk na Bulwarze Lotników Alianckich, 2024

Tablica pamiątkowa Unitry-Telpod, 2025

Mural „Liberator” przy ul.Dąbrowskiego, obecnie przeniesiony na ul.Hetmańską, 2024

Mural „Liberator z Zabłocia” na rogu ulic Zabłocie i Ślusarskiej, 2025



Photo of a Liberator B-24 aircraft (U.S. Air Force)

Obelisk on the Allied Airmen Boulevard, 2024

Unitra-Telpod commemorative plaque, 2025

The ‘Liberator’ mural on Dąbrowskiego Street, currently moved to Hetmańska Street, 2024

The ‘Liberator from Zabłocie’ mural on the corner of Zabłocie and Ślusarska Streets, 2025